عمقِ ریشه‌ها

{تربیت مهدوی - شماره 19}

 

در هفت سالِ دوم زندگی، کودک به مسئولیت‌پذیری می‌رسد و در این سن خواستار رسیدن به نتیجهٔ مطلوب و دلخواه از فعالیت‌هایش است.

او همچنین می‌تواند به طرزِ فکر بزرگ‌ترها پی ببرد، اما هنوز به مرحلهٔ تصمیم‌گیری نرسیده است. درواقع در این دوره، کودک از مرحلهٔ چیستی، به مرحلهٔ چگونگی و چرایی می‌رسد.

والدین در این دوران، دو وظیفهٔ اصلی دارند:

➖ تربیت و ادب‌آموزی

➖ تعلیم و باسواد کردن فرزند

در این دوره، باورهای دینی و مهدوی را باید در وجود فرزندمان عمیق‌تر کنیم تا در وجود او تثبیت و ریشه‌دار شوند. به همین علّت، آموزش‌های دینی و مهدوی، نباید خشک و کسل‌کننده باشند، بلکه باید شاد و مفرح بوده و با ادبیاتی ساده به او ارائه شوند؛ یعنی باید از جملاتی استفاده کنیم که برای کودک قابل فهم باشد.

پاسخ‌گویی به سؤالاتِ او در این سن اهمیت بالایی دارد. پس هرگز از جملاتی مانند «چون من می‌گم باید این کار رو انجام بدی» برای کودک استفاده نکنید. این دوره، با ورود فرزندان ما به مدرسه هم‌زمان است. اما متأسفانه نظام آموزشی طوری است که کودکان را برای زندگی تربیت نمی‌کند.

پس به جایِ آنکه فرزند خود را تحت فشار قرار دهید تا در مدرسه بدرخشد، به او بیاموزید که مهم‌تر از درخشیدن در مدرسه این است که برای حضرت بدرخشد. البته فراموش نکنید که آموزشِ چگونگی رسیدن به این درخشش به عهدهٔ ما والدین است.

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

دوربین فیلم‌برداری (۲)

{تربیت مهدوی - شماره 18}

 

وظایف مشترک والدین در هفت سالِ نخست زندگی (ادامهٔ پیام پیشین):

2️⃣ رشد روانی و عاطفی:

با محبت زبانی و عملی، کودک خود را خوشحال کنید (مانند بوسیدن، نوازش، در آغوش گرفتن، هدیه دادن، عدالت در محبت کردن، احترام به کودک و...). فراموش نکنید که نباید در محبت، افراط و تفریط کنید.

3️⃣ رشد دینی و اخلاقی:

می‌توان کودک را با عبادت‌های تمرینی، به انجام عبادات تشویق کرد. عبادت‌های تمرینی سبب می‌شود که کودک به تدریج به عبادت عادت کند و انجام آن برایش سخت نباشد.

یادتان باشد نباید کودک را به عبادت‌های دشوار و خارج از توانش وادار کنید، زیرا سبب تنفّر او می‌شود.

همچنین ابتدا دعاهای مربوط به حضرت مهدی را به زبان کودکانه و با توجه به فهم کودک به او آموزش دهید و سپس بذر محبت حضرت را با یادآوری روزانه، آبیاری کنید.

از همه مهم‌تر نباید فراموش کنید که تربیت موفق با عمل انجام می‌شود، نه با زبان! زیرا کودک از آغاز تولّد مشغول پرورش یافتن و آموختن است. او مانند دوربینی‌ست که از اعمال ما فیلم می‌گیرد و از رفتارمان تقلید می‌کند و اگر عمل و سخن ما با هم در تضاد باشد، عمل را ترجیح می‌دهد.

پس رفتار ما تعیین‌کنندهٔ انتخاب‌های اوست.  در نتیجه، ابتدا باید خودمان را تربیت کنیم، آن‌گاه کودک نیز تربیت می‌شود.

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

دوربین فیلم‌برداری (۱)

{تربیت مهدوی - شماره 17}

 

شاید شنیده باشید که می‌گویند: «بچه‌ها تا کوچک هستند، مشکلاتشان هم کوچک است و با بزرگ شدن، مشکلاتشان نیز بزرگ‌تر می‌شود.» اما حقیقت این است که مشکلات بزرگ، ریشه در کودکی دارند. زیرا رفتار والدین با کودک در هفت سال نخست زندگی، تعیین کنندهٔ شخصیت او در تمام عمر است.

پس می‌توان با تربیت صحیح از بروز مشکلات در بزرگسالی جلوگیری کرد. والدین باید در تقسیم وظایف و اجرای برنامه‌های تربیتی، با هم به توافق برسند و برای تربیت مهدوی در این دوران، از بهترین وسیله، یعنی بازی و سرگرمی، استفاده کنند.

برخی از وظایف مشترک والدین به شرح زیر است:

1️⃣ رشد شخصیت کودک:

➖ با کودک هم‌بازی شوید تا با شما دوست شود، تکریم شخصیت را بیاموزد و حسّ استقلال، اراده و اعتماد به‌نفس در او شکوفا شود.

➖ به او احترام بگذارید تا احترام به شخصیت را بیاموزد.

➖ از زدنِ برچسب‌های منفی و تحقیر کردنِ کودک خودداری کنید و به جای «نه گفتن» به کودک، به او حقّ انتخاب دهید. (البته از میان گزینه‌هایی که خود معرفی می‌کنید.)

ادامه دارد...

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

مشارکت فعال

{تربیت مهدوی - شماره 16}

 

بعضی پدران تصور می‌کنند که تربیت، تنها بر‌عهدهٔ مادر است. به همین علّت، نقش فعالی در این امر ندارند. آن‌ها فکر می‌کنند همین که پدر، امنیت را حفظ و مخارج خانواده را تأمین کند، بس است.

درست است که ایجاد محیط امن و سالم، حفظ و حراست از خانواده و تهیهٔ لقمهٔ حلال از وظایف پدر است اما پدران در پرورشِ روحی فرزند نیز بسیار مؤثر‌اند. پدرِ با‌حوصله، کودک را با‌شخصیت می‌کند.

کودک مانند ماهی است و پدر می‌تواند حوض، دریاچه یا دریا باشد. پس هرچه میزان حوصلهٔ پدر بیشتر باشد، روح و خلاقیت کودک بیشتر رشد می‌کند.

پدر باید در تربیت مهدوی فرزند، مشارکتِ فعال داشته باشد و در جریان آموزش‌های او قرار گیرد و با کمک به مادر، امام زمان را در دل، ذهن و زندگی کودک وارد کند.

مشارکت پدر در تربیت، سببِ برقراری ارتباط عاطفی با کودک می‌شود و انگیزهٔ کودک برای یادگیری و عمل افزایش می‌یابد. پدر، نیمی از روان کودک و مادر نیمی دیگر است. بنابراین پدر باید در زندگی و تربیت فرزند خود، حضور فیزیکی و عاطفی داشته باشد. این حضور عاطفی حتی اگر کم، باید همیشگی باشد.

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

با‌ادب اما بدون تربیت!

{تربیت مهدوی - شماره 15}

 

از آنجایی که کودک در هفت سالِ نخست زندگی، بیش از همه با مادرش در ارتباط است، مادر، نخستین معلم کودک است.

ما گاهی کودک را با‌ادب تربیت می‌کنیم. او را از لحاظ عاطفی و روحی سیراب می‌کنیم اما به تربیت مهدوی او توجه نمی‌کنیم.

در صورتی که اگر بخواهیم در آینده فرزندی مهدی‌یاور داشته باشیم، باید تربیت مهدوی او را از همان ابتدا شروع کنیم و نگوییم که هنوز زود است و او چیزی نمی‌فهمد.

در عین حال نباید از او توقع بی‌جا و غیر‌واقعی داشته باشیم، بلکه باید با توجه به سن و توانایی‌های کودک و با روش‌های مختلف به او آموزش دهیم.

مادر باید حس همکاری و کمک به دیگران را در کودک پرورش دهد و درسِ اخلاق (امانت‌داری، راست‌گویی، خوش‌قولی و…) را جزو دروس الزامی او بداند و از همه مهم‌تر اینکه به فرزند خود هویت مهدوی بدهد. محبت اهل بیت را در قلب او ایجاد و تقویت و از هر فرصتی برای یادآوری امام زمان استفاده کند. مادر می‌تواند در این راه، از شعر، بازی، داستان، نقاشی و… کمک بگیرد.

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

نسخهٔ کوچکی از جوانی

{تربیت مهدوی - شماره 14}

 

هفت سال اول زندگی، دورهٔ آقایی کودک است. آقایی یعنی به همهٔ نیازهای کودک توجه شود. مشخصات این دوران به شرح زیر است:

1️⃣ مرحلهٔ خودمداری: کودک باید آزاد باشد و مسئولیتی متوجه او نباشد. آزادی یعنی ایجاد محیطِ مناسب، به نحوی که مجبور نباشیم به کودک امر و نهی کنیم و او به راحتی به بازی و جست‌و‌جو بپردازد.

2️⃣ تحرک زیاد: کودک سالم دارای تحرک زیاد است و اگر این‌ چنین نباشد، غیر‌عادی و نامتعادل است.

3️⃣ بازی کردن: شغل اصلی کودک در این دوران، بازی است. بازی‌های خلاقانهٔ کودک، سبب تکامل روح و جان او می‌شود و به کودک، قدرت ابتکار (نوآوری) می‌دهد و استعدادهایش را شکوفا می‌کند.

4️⃣ کنجکاوی، سؤال و پرسش: کودک سعی دارد محیط پیرامون خود را بشناسد و بفهمد که چگونه می‌تواند با محیط اطرافش ارتباط بگیرد.

5️⃣ تقلیدپذیری: در این دوره، کودک بیش از هر زمان دیگری از رفتار و گفتار دیگران تقلید می‌کند.

به طور کلی، این دوره، پایه و اساس شکل‌گیری شخصیت انسان و نسخهٔ کوچکی از جوانیِ اوست که مهم‌ترین نقش را در شکل‌گیری شخصیت مهدوی فرزند دارد.

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

شیرِ سازنده

{تربیت مهدوی - شماره 13}

 

یکی از بزرگترین وظایف مادر در دوران نوزادی، شیر دادن به فرزند است که اهمیت ویژه‌ای دارد؛ شیر خوردن تنها مربوط به ساختمان جسمی کودک نیست، بلکه شیر مادر در رشد و بالندگی شخصیت فرزند نیز نقش مهمی دارد زیرا شیر مادر طبیعت کودک را تغییر می‌دهد.

می‌دانیم که رفتار، گفتار و غذای مادر در شیر او تأثیر می‌گذارد پس اگر شیر دادن به نوزاد با آداب خاصی باشد به داشتن فرزند مهدوی کمک می‌کند.

در سرگذشت بسیاری از علما و بزرگان ذکر شده است که مادرانشان با وضو و در حال ذکر و دعا به فرزندشان شیر می‌دادند. پس مادر می‌تواند با وضو و رو به قبله به فرزند خود شیر دهد و در همین حال دعاهای مخصوص امام‌زمان (مثل: آل یاسین، دعای فرج، عهد و...) را زمزمه کند. زیرا همان‌گونه که گفته شد حالات روحی و افکار مادر هنگام شیردهی به فرزند منتقل می‌شود.

اسلام به ما توصیه می‌کند اگر مجبورید برای فرزندتان دایه بگیرید، سعی کنید زنی عاقل، زیبا، خوش اخلاق و سالم را برای این کار انتخاب کنید.

شیر دادن به فرزند از نظر اسلام به اندازه‌ای ارزشمند است که برای تشویق مادر به انجام آن، ثواب‌های بسیاری برای مادر بیان کرده است. همچنین اسلام کمترین زمان شیردهی را ۲۱ ماه و شیردهی کامل را ۲۴ ماه بیان می‌کند.

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

تربیت در آرامش

{تربیت مهدوی - شماره 12}

 

بزرگترین وظیفۀ پدر در هنگام نوزادی فرزند، حفظ آرامش همسرش است؛ زیرا مادر برای سیراب کردن کودک از سرچشمۀ جانش، به آرامش و شادابی روحی و جسمی نیازمند است و پدر در ایجاد این آرامش و حفظ آن بسیار تأثیرگذار است.

همچنین طبق تعالیم اسلام و تحقیقات دانشمندان، در زمان شیردهی، تمام احساسات مادر به فرزند منتقل می‌شود. پس برای داشتن فرزندی امام زمانی، باید احساسات مثبت به فرزند منتقل شود و این امر جز با کمک پدر میسّر نیست.

از جمله کارهایی که پدر می‌تواند برای فرزند انجام دهد، می‌توان به امور زیر اشاره کرد:

➖عقیقه‌کردن: یعنی ذبح حیوانی به نیت سلامتیِ کودک و دادن گوشت آن به نیازمندان.

➖ولیمه ‌دادن: یعنی غذا دادن به مؤمنین، دوستان و آشنایان. این عمل باعث پیوندهای نیکو و زیبای اجتماعی و آثار معنوی در سلامت جسمی و روحی فرزند می‌شود.

➖ختنه کردن پسران: پیامبر اکرم فرمودند: «فرزندان خود را در روز هفتم میلادشان ختنه کنید؛ پس همانا (با این کار) فرزند پاکیزه (شده) و روییدن گوشت در بدنش سریعتر می‌شود. و‌...» *۱

[۱.الکافی، ج۶، ص۳۵.]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

مدالِ طلا

{تربیت مهدوی - شماره 11}

 

دو هفتۀ اول زندگی، دوران نوزادی است. نوزاد یاد گرفتن را از لحظهٔ تولد شروع می‌کند. یک ورزشکار برای رسیدن به مدالِ طلای جهانی سخت تمرین و برنامه‌ریزی می‌کند. بدن خود را آماده و برای به‌دست‌آوردن شرایط لازم برای شرکت در مسابقه تلاش می‌کند. به‌علاوه ابتدا باید در مسابقات کشوری پیروز شود تا به مسابقات جهانی راه یابد و با تلاش به مدالِ طلای جهان برسد.

حالا سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا ما نباید برای سربازی و تربیت سرباز صاحب‌الزمان برنامه‌ای منظم و دقیق داشته باشیم تا فرزندمان لیاقتِ بودن در رکاب حضرت را به‌دست آورد؟

پس نباید تربیت در دوران نوزادی را سبک بشماریم. می‌توانیم در این دوران این کارها را انجام دهیم:

1️⃣ گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد پس از تولد

2️⃣ برداشتنِ کام نوزاد با خرما، آب فرات، آب باران و تربت امام‌حسین

3️⃣ نام نیک و با معنا برای فرزند انتخاب کردن

همچنین مستحب است که روز هفتم ولادت، سر نوزاد را تراشیده و هم‌وزن موهایش، طلا یا نقره صدقه داده شود و...

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

برای پختن اُملت آماده‌ای؟!

{تربیت مهدوی - شماره 10}

 

اسلام، مرحله‌ای بودنِ رشد را می‌پذیرد و به موقعیت جسمانی و روانی و نحوۀ برخورد مناسب والدین اهمیت می‌دهد و دوران تربیت را به سه دورۀ هفت‌ساله تقسیم می‌کند:

1️⃣ هفت سال اول: دورۀ آقایی کودک و دوران بازی اوست. کودک باید مورد احسان، محبت و نوازشِ والدین قرار گیرد.

2️⃣ هفت سال دوم: خواندن و نوشتن را یاد می‌گیرد. فرزند، بنده و فرمان‌بردار است و والدین فرزندشان را به اخلاق و آداب درست و شایسته تربیت می‌کنند.

3️⃣ هفت سال سوم: دوران یادگیری مقررات زندگی و حرام و حلال است. فرزند در این مرحله به‌عنوان مشاور در ادارۀ امور به خانواده کمک می‌کند.

ضرب‌المثلی می‌گوید: «برای پختن یک اُملت خوشمزه، حداقل باید یک تخم‌مرغ بشکنیم.» یعنی برای به‌دست‌آوردن هر چیزی، باید هزینه‌اش را بپردازیم. این هزینه گاهی زمان، گاهی پول، گاهی گذشتن از خوشی‌ها و... است.

اگر هدف شما تربیت فرزند مهدوی باشد، ارزش پرداخت هزینه را دارد، زیرا با تربیت مهدویِ فرزندتان زمینۀ کسب خیر دنیا و آخرت را هم برای خود و هم برای فرزندتان فراهم می‌کنید.

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)