مشهورترین واژه در بین اهل سنت

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 40}

 

یکى از مشهورترین القاب حجت بن الحسن عسکری، مهدى است؛ «مهدى»، اسم مفعول و به معناى هدایت شده است؛ کلمه «مهدویت» نیز برگرفته از همین ریشه است. این واژه در بین اهل سنّت، از شهرت بیشترى برخوردار است؛ به‏ گونه ‏اى که آن حضرت بیشتر با این واژه در نزد آنها شناخته می‌شود. در کتاب‏هاى اهل سنّت نیز این لقب فراوان آمده است؛ از جمله در:

➖ الصنعانى، المصنف، ج ۱۱، ح ۲۰۷۷۳

➖ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۳۰، ح ۴۰۸۵ تا ۴۰۸۸

➖ سنن ابو داود، ج ۴، ص ۱۰۷، ح ۲۴۸۵

گفتنى است که لقب «مهدى»، بیشتر درباره آن حضرت در دوره بعد از ظهور و قیام و لقب «قائم»، در دوره قبل از ظهور و قیام استفاده شده است‏.

۴۰ پیام مهدویت در نگاه اهل سنت هم در این شماره به پایان رسید. در این سری پیام ها سعی ما بر این بود تا با بیان شباهت های بین شیعه و اهل سنت در حوزه مهدویت، پیوند محکم تری بین این دو گروه برقرار کرده و قدمی محکم در جهت تعجیل ظهور برداریم. آنچه که باید بدانیم این است که برای طی کردن مسیر و رسیدن به ظهور، نیازمند وحدت و همراهی همه مسلمانان با هم هستیم.

[درسنامه مهدویت، ج ۱، ص ۲۳۵]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

خلیفه‏ هاى دوازده‏ گانه‏

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 39}

 

یکى از عنوان‏ هایى که در احادیث شیعه و سنى فراوان آمده، این است که رسول خدا فرمود: «بعد از من، دوازده خلیفه خواهد آمد، و با وجود این خلیفه‏ هاى دوازده ‏گانه، اسلام در عزت و عظمت می‌باشد.»

[بخاری، صحیح، «کتاب الاحکام»، باب ۵۲، ح ۷۲۲۲]

برخی از بزرگان اهل سنت که به صراحت به دوازده امام اشاره نموده اند، عبارتند از:

➖ حافظ حنفى قندوزى‏، ینابیع المودّه، باب ۹۳، ص ۴۸۷ و باب ۹۴، ص ۴۹۴

➖ شیخ الاسلام حمّوئى شافعى‏، فرائد السمطین، ج ۲، ص ۱۳۳ و ج ۲، ص ۳۲۱.

➖ شعرانى شافعى مصرى‏، الیواقیت و الجواهر، ج ۲، المبحث الخامس و الستون.

➖ محمد صبان‏، اسعاف الراغبین، حاشیه نور الابصار، ص ۱۴۱

➖ عدوى حمزاوى مالکى مصر، مشارق الانوار، الفصل الثانى فى المهدى ...، ص ۱۱۲

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

امام مهدى، فرزند امام حسین

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 38}

 

در پیام قبل به رد حدیثی از اهل سنت، مبنی بر اینکه امام مهدی فرزند امام حسن هستند، پرداختیم؛ در این پیام اثبات می‌کنیم که اهل سنت بر این باورند که امام مهدی، فرزند امام حسین است.

نعیم بن حماد در الفتن آورده است که علی بن ابیطالب فرمودند: «مردى از فرزندان امام حسین قیام خواهد کرد که نامش همانند نام رسول اللّه است، ساکنان آسمان و زمین، از قیامش خوش‏حال خواهند شد...»

[ نعیم بن حماد، الفتن، ص ۴۷۳]

برخی از منابع حدیثی علماى اهل سنّت که تصریح کرده ‏اند حضرت مهدى فرزند امام حسین ‏می‌باشد، عبارتند از:

➖ کنجى شافعى، البیان فى اخبار صاحب الزمان، ص ۵۶ - ۵۷، باب نهم، ح ۳۴

➖ مقدسى شافعى، عقد الدرر، باب اول، ص ۴۵- ۴۶

➖ ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۲۸۲

➖ المنار المنیف، ابن قیم، ح ۳۲۹، ص ۱۴۸

➖ القول المختصر، ابن حجر، ج ۴، ص ۳۷

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

امام مهدى، فرزند امام حسن یا امام حسین؟

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 37}

 

در ادامه مباحث مطرح شده، به تفاوت دیگری می‌رسیم که به اعتقاد برخى از اهل سنت، مبنی بر اینکه ایشان از اولاد امام حسن مجتبى هستند‏، برمی‌گردد. پژوهش‏هاى انجام شده در کتاب‏هاى اهل سنت نشان دهنده وجود تنها یک حدیث در این مورد است، که در سنن ابوداود سجستانى آمده است: حضرت على - در حالى که به فرزندش حسن نگاه می‌کرد - گفت: «به درستى که این فرزندم آقا و سرور است، همانگونه که پیامبر او را چنین نامید؛ و از صلب او مردى متولد می‌شود که به نام پیامبرتان نامیده می‌شود و در خلقت شبیه او است...» (١)

در نقد حدیث آمده است‏:

➖ اختلاف در نقل حدیث از ابوداود: جزرى شافعى (م ۸۳۳ ه.) آن را از ابوداود نقل کرده؛ ولى به جاى «حسن»، «حسین» ثبت کرده است. (٢)

➖ حدیث از نظر سند، منقطع است؛ چون آخرین راوى حدیث،‏ دو سال قبل از پایان خلافت عثمان متولد شده است‏.

➖ سند حدیث مجهول است: ابوداود گوید: «از هارون بن مغیره برایم حدیث شد.» و معلوم نیست او چه کسى بوده است‏.

➖ این حدیث، با روایات دیگر نقل شده از اهل سنت که امام مهدى را از نسل امام حسین می داند، در تعارض آشکار است‏.

➖ احتمال تصحیف: احتمال تغییر یافتن «حسین» به «حسن‏» وجود دارد. (٣)

[١- سنن ابو داود، ج ۴، ح ۴۲۹۰؛ ٢- المناقب فى تهذیب اسنى المطالب، ص ۱۶۵- ۱۶۸؛ ٣- امام مهدى در احادیث شیعه و سنى، ص ٩٢]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

طول عمر امام مهدی

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 36}

 

یکى از موضوعاتى که بیهوده و فقط براى زیاد کردن فاصله بین اهل سنّت و شیعه در گذشته و حال مطرح شده است، مسأله طول‏ عمر حضرت ولى عصر است‏. دلایل طول عمر حضرت با توجه به منابع اهل سنت:

- تصریح این آیه: «فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِینَ عاماً؛ درنگ نوح در میان قومش، نهصد و پنجاه سال بوده است.» [عنکبوت/ ۱۴]

- روایت نقل شده در صحیح بخاری، مبنی بر اینکه دجال در زمان پیغمبر زنده بوده و در آخرالزمان ظاهر می‌شود. [بخاری، صحیح، ج۹، ص۱۳۳]

- عمر بسیار طولانى حضرت خضر، حضرت ادریس و حضرت عیسى

- کنجی شافعى‏ درباره طول عمر آن حضرت بابى را با عنوان «فى الدلالة على جواز بقاء المهدى حیّا» اختصاص داده‏ است و هرگونه استبعاد در مورد طول‏ عمر آن حضرت را منتفى دانسته است. [ابوعبدالله محمد کنجی شافعی، البیان فی اخبار صاحب الزمان، تحقیق، حمد الفتلاوی،ص۹۷]

[درسنامه مهدویت، ج ‏۱، ص ۷۶]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

مهدی پسر کیست؟ (بررسی احادیث «اسم ابیه، اسم ابى»)

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 35}

 

در ادامه پیام قبل، در این شماره به بررسی احادیث گروه دوم رسیده ایم؛

در دسته‌ای از احادیث اهل سنت که تعداد اندکى از مجموع روایات مهدویت را به خود اختصاص داده است، این جمله آمده که «و اسم أبیه، اسم أبى» که ما به دو حدیث از آنها اشاره می‌کنیم:

✔️ حدیث ۱) از عبداللّه بن مسعود نقل شده که گفته است: رسول خدا فرمود:

«لا تذهب الدنیا حتّى یملک العرب رجل من أهل بیتى یواطئ اسمه اسمى و اسم أبیه اسم أبى.» (١)

✔️حدیث ۲) أبو داود از زرّ بن عبداللّه نقل کرده که رسول خدا فرموده است:

«لو لم یبق من الدنیا إلّا یوم لطوّل اللّه ذلک الیوم حتّى یبعث فیه رجلا من أهل بیتى، یواطئ اسمه اسمى و اسم أبیه اسم أبى یملأ الأرض قسطا و عدلا، کما ملئت ظلما و جورا.» (٢)

 

این مطلب به دلایلى مردود است:

➖ اولا در اکثر روایات اهل سنّت این جمله وجود ندارد.

➖ ثانیاً در روایت معروف ابن ابى لیلى می‌خوانیم: «اسمه اسمى و اسم‏ أبیه اسم ابنى»

➖ ثالثاً روایات متواتر از طریق اهل بیت گواهى می‌دهند که نام پدرش «حسن» است.

➖ رابعاً در بعضى از روایات اهل سنّت نیز تصریح شده که او فرزند امام حسن عسکرى است.

➖ خامساً کنجى شافعى در کتاب «البیان فى اخبار صاحب الزّمان» تأیید کرده است که بر اثر اشتباه در نقطه ‏گذارى به این صورت در آمده است.

براى توضیح بیشتر در این زمینه به کتاب «منتخب الاثر» صفحات ۲۳۱ تا ۲۳۶، باب ۱۱، و کتاب نورالابصار، مراجعه فرمائید.

[١- طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱۰، ح ۱۰۲۱۳؛ ٢- ابوداود، سنن، ج۲، ح۴۲۸۲]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

مهدی پسر کیست؟

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 34}

 

از موضوعات دیگرى که بیشتر اهل سنت و شیعه، درباره آن اختلاف نظر دارند، نام پدر امام مهدى است. ریشه این تفاوت دیدگاه، به برخى از روایاتى برمی‌گردد که در برخى از کتاب‏هاى حدیثى اهل سنت نقل شده است، که بر اساس آنها، پدر امام مهدى، هم‏نام پدر رسول خدا است.

با توجه به این موضوع در این پیام به بررسی بزرگانی از علماى اهل سنّت که تصریح کرده ‏اند حضرت مهدى فرزند بلافصل امام حسن عسکرى است، پرداخته و در پیام بعدی به بررسی احادیث «اسم ابیه اسم ابى» خواهیم پرداخت.

فهرست‏ برخی از بزرگان علماى اهل سنّت که تصریح کرده ‏اند حضرت مهدى فرزند بلافصل امام حسن عسکرى می‌باشد:

➖ حافظ ابو محمّد بلاذرى، (متوفّاى ۳۳۹ ه)، استقصاء الافحام، ص ۱۱۹

➖ على بن حسین مسعودى، (متوفّاى ۳۴۶ ه)، مروج الذّهب، ج ۲، ص ۴۴۱؛ التّنبیه و الاشراف، ص ۱۹۸

➖ یحیى بن سلامه خصکفى شافعى، (متوفّاى ۵۵۳ ه)، تذکره ‏ى ابن جوزى، ص ۳۲۷

➖ شمس الدّین یوسف بن قزاغلى حنفى، معروف به سبط ابن جوزى، (متوفّاى ۶۵۴ ه)، تذکرة الخواصّ، ص ۳۵

➖ عزالدّین على ابن اثیر، (متوفّاى ۶۳۰ ه)، کامل ابن اثیر، ج ۱۲، ص ١٢٩

و...

[ بررسی تطبیقى مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت‏، ص ۲۰۵]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

آیا مهدی متولد شده است؟

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 33}

 

با وجود دیدگاه ‏هاى مشترک میان شیعه و اهل سنت در مسئله مهدویت، که پیش‏ تر به آن پرداخته شد، باید گفت: این دو جریان در برخى موارد، آراى متفاوتى نیز دارند و خوب است این موارد نیز مانند موارد مشترک، شناخته شوند. یکی از تفاوتها این است که اهل سنت به دنیا آمدن آن حضرت را نپذیرفته ‏اند و بر این باورند که مهدى موعودى که در احادیث اسلامى به آن نوید داده شده، هنوز متولد نشده بلکه در آخرالزمان به دنیا خواهد آمد.

با این وجود برخی از علماى اهل سنّت، تاریخ تولد حضرت ولی عصر را دقیقا همانند علماى شیعه در ۱۵ شعبان ۲۵۵ هجرى نوشته ‏اند که اسامى چند تن از آنها بیان می کنیم:

➖ ابوبکر احمد بن حسین بیهقى، (متوفاى ۴۵۸). المهدى الموعود المنتظر، ج ۱، ص ۱۸۲

➖ ابن خلّکان، (متوّفاى ۶۸۱)، وفیات الاعیان، ج ۴، ص ۱۷۶

➖ ابوالولید محمّد ابن شحنه‏ ى حنفى، (متوفّاى ۸۱۵)

➖ عبدالوهّاب شعرانى شافعى، (متوفّاى ۹۷۳)

➖ سلیمان بن ابراهیم القندوزى (م ۱۲۹۴ ه.ق)، در ینابیع الموده، ج ۲، ص ۵۴۳، آورده است:

«ولادت قائم شب پانزدهم شعبان سال ۲۵۵ در شهر سامرا بوده است.»

[ بررسی تطبیقى مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت‏، ص ۲۰۳؛ نوید امن و امان، ص ۲۳۸]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

زمین هرگز از حجت الهى خالى نخواهد بود

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 32}

 

این حدیث در کتاب صحیح مسلم نقل شده است که رسول اللّه فرمودند: «هرکس دست از اطاعت امامى بردارد و از او خلع بیعت نماید، در روز قیامت بدون حجت به دیدار حق خواهد رفت، و هرکس در زمان مرگش طاعت امامى را بر گردن نداشته باشد، به مرگ جاهلى مرده است.» (١)

مجموعه احادیثى که با تعبیر بالا ذکر شده و امام را به ‏عنوان حجت خدا معرفى می‌کند، گویاى حقیقتى است که ریشه در قرآن کریم دارد: «لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ‏؛ تا مردم پس از رسولان، به خدا حجّت و عذر و بهانه ‏اى نداشته باشند.» (٢)

این دسته از روایات که با عبارات مختلف نقل شده اند، ضرورت امامت و اهمیت وجود و حضور او در زمین و در میان مردم را بیان می‌کنند. (٣)

[١- الامام مسلم، صحیح مسلم، با شرح امام نووی، ج۱۲، ص۲۴۰؛ ٢- سوره نساء/۱۶۵؛ ٣- حجت موجه، ص۱۵۵]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)

اسلام، دینی که با ظهور مهدی جهانی می‌شود

{مهدویت در نگاه اهل سنت - شماره 31}

 

از موضوعات مشترک بین شیعه و اهل سنت، غلبه اسلام بر دیگر ادیان، در عصر ظهور است‏. فخر الدین رازى، در تفسیر آیه ۳۳ سوره توبه، از ابوهریره نقل کرده است که این آیه، وعده الهى است بر این‏که خداى متعال، اسلام را بر همه آیین ‏ها پیروز خواهد کرد و این اتفاق، به هنگام نزول عیسى تحقق می‌یابد‏. (١)

قندوزى نیز در تفسیر آیه یاد شده، از امام صادق روایت می‌کند: «به خدا قسم، تا زمان خروج مهدى، تأویل این آیه فرا نمی رسد.» (٢) پیامبر اکرم می‌فرمایند: «... اگر بیش از یک روز از عمر دنیا باقى نمانده باشد، خداوند آن روز را به اندازه ‏اى طولانى می‌کند تا فرزندم مهدى در آن ظهور کند... و فرمان‏روایی ‏اش شرق و غرب عالم را در برگیرد.» (٣)

[درسنامه مهدویت، ج‏ ١ ، ص ٩٧؛ ١- رازی، التفسیر الکبیر، ج ۸، ص ۴۲؛ ٢- قندوزی، ینابیع الموده، جز سوم، ص ۴۸۰؛ ٣- فرائدالسمطین، ج ۲، ص ۳۱۲، ح ۵۶۲]

 

 

منبع : کانال مهدیاران (Mahdiaran@)